BouwLab praktijkvoorbeeld van succesvolle circulaire samenwerking

‘Zal ik ze allemaal maar alvast de grond inslaan?’, grapt wethouder Robbert Berkhout als hij voor de foto de grote hamer nog eens over zijn schouder moet zwaaien. Met de handeling slaat hij de symbolische eerste paal van het Circulair BouwLab op het MAAK-terrein in de Waarderpolder. Een project van formaat, waar een groot aantal partners bij betrokken is. Voor Hogeschool Inholland een buitenkans om vervolgonderzoek te doen naar de succesfactoren rondom circulair ondernemen.

Het BouwLab maakt onderdeel uit van het zogenoemde C-District. Een proeftuin voor het (regionale) bedrijfsleven om technische en innovatieve projecten te ontwikkelen rondom circulariteit en duurzaamheid. Het gebouw zelf is daar een praktijkvoorbeeld van. Het wordt opgebouwd met onderdelen van een pand dat in Almere niet meer nodig was, maar nog niet aan het eind van zijn levensduur was. Tijdens de (her)bouw in Haarlem wordt het pand verrijkt met innovatieve, duurzame toepassingen. Zo wordt het dak voorzien van verschillende soorten dakbedekkingen (natuurlijk, traditioneel, gerecycled en zonnepanelen). De zij- en achtergevel worden voorzien van modulaire gevelcomponenten en één van de zijgevels wordt uitgerust met een parametrisch ontworpen en gerobotiseerd gemetselde muur. Zo moet het Circulair BouwLab zelf een voorbeeldproject worden om te laten zien dat circulair bouwen echt mogelijk is.

 

Kritische succesfactoren

Van een project met zo’n totaal andere bouwaanpak, in combinatie met het grote aantal partners, valt veel te leren. Brigitte Paulissen van BeterBusiness, één van de drijvende krachten achter het project, wist van het theoretisch onderzoek dat Inholland Haarlem had gedaan naar kritische succesfactoren in circulaire samenwerking. Ze benaderde Inholland om dat aan de praktijk te toetsen, door de samenwerkingsprocessen binnen dit project onder de loep te nemen. Die handschoen werd opgepakt door Donald Ropes, lector Leren & Ontwikkelen binnen Organisaties, en Han van Kleef, associate-lector Innovatie & Ondernemen. ‘De 8, 9 partijen die in zo’n project samenwerken, spreken allemaal een andere taal’, vertelt Ropes. ‘Ook hebben ze allemaal een eigen belang. Hoe je ervoor zorgt dat je dan toch succesvol kunt samenwerken, binnen een houdbaar verdienmodel? Wat gaat daarin goed, wat kan beter?’

Het onderzoek is nog niet afgerond, maar Ropes en Van Kleef willen wel alvast wat van hun waarnemingen delen. ‘In het theoretische model dat we eerder hadden ontwikkeld, zijn zeven succesfactoren opgesteld. Eén  daarvan is om vanaf het allereerste begin duidelijkheid te hebben over de financiële afspraken: wie doet welke investering en wat gebeurt er met de opbrengst? Dat is in de beginfase niet goed afgestemd in dit project, waardoor zoiets tijdens het hele project een terugkerend onderwerp blijft. Dat is dus een duidelijk leerpunt. Positieve zaken die ons zijn opgevallen en die níet in ons model zaten, is dat iedereen vrij flexibel is en alle betrokkenen een enorme intrinsieke motivatie hebben om er een succes van te maken.’

Wetenschap, onderwijs en bedrijfsleven

‘Bezig zijn met dit onderzoek, is voor de betrokken partners al een soort interventie waarop ze kunnen bijsturen. Het eindonderzoek wordt in de vorm van een symposium met alle projectpartners gepresenteerd, waarmee we in zekere zin ook advies geven aan projectleiders en deelnemers van het project. Daarnaast publiceren we een wetenschappelijk artikel en we brengen de resultaten over hoe je complexe problemen binnen een organisatie kunt oplossen terug in ons onderwijs. We dragen dus bij aan wetenschap, onderwijs én bedrijfsleven. Alles bij elkaar vind ik dit een heel mooi voorbeeld van hoe je onderzoek inzet als motor voor organisatieontwikkeling.’

De voorlopige planning is dat het BouwLab in het voorjaar van 2022 wind- en waterdicht is.

BouwLab R&Do is een initiatief van 3D Makers Zone, Thijs Asselbergs Architectuurcentrale en Hogeschool Inholland.

Projectpartners Circulair BouwLab zijn:
Smart Industry Fieldlab BouwLab R&Do
Groothuis Bouwgroep
RGS
BeterBusiness
Dura Vermeer Civiel
Advies- en ingenieursbureau WSP
Voorbij Prefab
Patina
Stack3D Robotic Building
Rabobank
Ggemeente Haarlem.